جایگاه زعفران به عنوان یک محصول صادراتی مهم و ارزشمند در اقتصاد کشور و همچنین اقتصاد جهانی، روز به روز آشکارتر می شود. برای حفظ مقام ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در بازارهای جهانی و توسعه بیشتر صادرات این محصول با ارزش، شناخت موانع و مشکلات صادرات و ارائه راهکارهای مناسب جهت مرتفع ساختن آن می تواند گام مهمی در این راستا باشد.

فقدان سازمان تجاری حرفه ای زعفران، عدم تأمین انتظارات بازارهای جهانی، توسعه جهانی کشت و برداشت زعفران و ظهور رقبای جدید، مشکلات مربوط به بسته بندی زعفران، قیمت نامناسب و غیر واقعی زعفران، حمایت های هدایت نشده و نادرست از این محصول، جایگزینی رنگ های مصنوعی به جای زعفران و فقدان استراتژی قیمت گذاری زعفران جهت کنترل و مدیریت بازار از مهمترین چالش های فراروی توسعه صادرات این محصول ارزشمند محسوب می شوند.

همچنین استقرار یک نظام بازاریابی دقیق و علمی، توجه به سلیقه مصرف کنندگان خارجی، تبلیغات، کنترل کیفیت زعفران و رعایت استانداردهای لازم، کاهش تعرفه ها و موانع غیرتجاری و بهبود وضعیت رقابت پذیری این محصول، از جمله راهکارهای موثر در افزایش صادرات زعفران ایران به شمار می آید غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران در این باره گفت: در حال حاضر ما به 47 کشور دنیا زعفران صادر می کنیم و تقاضا برای زعفران ایران نه تنها کاهش نداشته بلکه روز به روز افزایش یافته است. به گفته وی در حال حاضر سهم 92 درصدی در تولید زعفران داریم اما بازار زعفران از دست ما خارج است اما صادرکنندگان کشور در صورت حمایت تولید می توانند علاوه بر  تولید، بازار زعفران را نیز در دست بگیرند.

وی به خلا نقدینگی در بین صادرکنندگان اشاره کرد و گفت: اسپانیا با اعطای تسهیلات بسیار کم بهره (1.8%) اقدام به حمایت از تجار زعفران می کند. در اسپانیا و کشورهای مشابه زعفران را از ما می خرد و بازار را در اختیار خود می گیرد. ما در تولید رقیبی نداریم اما  ما با دست خودمان برای خودمان در بازار رقیب می تراشیم. هند و امارات متحده عربی نیز همین روش را به کار می برند. زعفران در فصل برداشت از بازار ایران جمع آوری می شود و در بازار جهانی توسط کشورهای دیگر عرضه می شود.

میری در ادامه اظهار داشت: در نمایشگاه های مختلف که در اقصی نقاط دنیا برگزار می شود، با توجه به نوسانات قیمتی که به دلیل حضور دلال ها پیش می آید نمی توانیم قیمت ثابت به مشتری بدهیم. به عقیده وی دلال ها به دلیل آگاهی بر بازار با فرصت طلبی مانع از تثبیت قیمت در بازار داخل کشور می شود و طبعا این فرایند تاثیر منفی خود را بر قیمت گزاری در بازار جهانی می گذارد. ما حتی برای یک هفته هم نمی توانیم به خریدار قیمت بدهیم. وی با اشاره به این که رقیب اسپانیایی با توجه به تسهیلاتی که داشته از فرصت استفاده می کند گفت: این کشور قراردادهای یکساله با مشتری می بندد و بازار جهانی را به قبضه خود در می آورد؛ حال آنکه خریدار خارجی همچنان تمایل دارد از ما خرید کند چون  کیفیت زعفرانی که به اسپانیا منتقل می شود کم می شود و این مشکلات مانع حضور ایران در بازار جهانی می شود.

میری از هند و چین بعنوان مشتریان بزرگ زعفران ایران نام برد و گفت: هندوستان و چین با 3 میلیارد نفر جمعیت، رغبت فراوانی به مصرف زعفران ایرانی دارند اما تعرفه بالای زعفران در این کشورها، قیمت تمام شده صادرات زعفران را بالا می برد واین مساله مانع بزرگی برای صادرات رسمی است و دست قاچاقچیان را برای قاچاق زعفران بی کیفیت به این کشورها باز می کند. به گفته وی 40-38 درصد تعرفه واردات زعفران به این دو کشور است و رفع این مساله نیازمند رایزنی ها در سطوح بالای مسئولین اقتصادی دولت است و اگر این اتفاق بیفتد هر چقدر هم تولید داشته باسیم مشکلی برای صادرات آن نخواهیم داشت.

میری گفت: 22 استان در کشور حدود 360 تن زعفران کشت می کنند. ما ظرفیت تولید بیش از دو برابری زعفران را داریم و در صورت رفع موانع فوق ما نه تنها مشکلی برای صادرات آن نخواهیم داشت بلکه می توانیم بازار را مدیریت کنیم و تمرکز روی برداشتن تعرفه زعفران در چین و هند باید اولویت برنامه ریزی های ما باشد.

وی در ادامه به مساله بروکراسی حاکم بر مراحل دریافت پروانه صادرات بعنوان یکی از مشکلات صادرات زعفران یاد کرد و گفت: گاها آنقدر مراحل اداری زمانبر است که فرصت ها از دست می رود. صادکنندگان زعفران خواهان انطباق زعفران ایرانی با استانداردهای اروپایی است. یکی از راهکارهای توسعه صادرات و واحدهای تولید ما مطابقت استاندارهای ما با استانداردهای اروپایی است.تا امروز هیچ کشور اروپایی از ما در خصوص کیفیت زعفران تولیدیمان انتقاد نکرده اما در داخل کشور خودمان با سختگیریهای بی مورد مواجه می شویم.

غلامرضا میری گفت: باید صدای تولیدکننده و صادرکننده زعفران را بشنوید؛ وگرنه به سرنوشت پسته و فرش دچار خواهیم شد. گوش شنوا برای مشکلات  ما وجود ندارد. تفویض اختیارات به استان  تولید کننده  یعنی خراسان با داشتن سهم  95 درصدی تولید و صادرات دنیا شاید در رفع مشکلات این حوزه کمک کننده باشد.